“Een politiek systeem dat niet tegemoet komt aan de verwachtingen van veel mensen is een slechte basis om de uitdagingen van de toekomst aan te kunnen. Er is inderdaad een probleem met onze huidige democratische instellingen maar dat is niet omdat er te veel democratie is, maar veeleer omdat er te weinig democratie is.”

Vanuit deze vaststelling heeft de Senaat vandaag tijdens de plenaire vergadering het informatieverslag over de noodzaak om ons democratisch systeem te moderniseren door de representatieve democratie aan te vullen met meer burgerparticipatie goedgekeurd.

Steven Coenegrachts (Open Vld) schuift volgende instrumenten naar voor om meer ruimte te maken voor burgerparticipatie: het opzetten van burgerassemblees, het breder inzetten van burgerbegrotingen, de invoering van het burgeramendement en “the right to challenge”, letterlijk vertaald: ‘het recht om uit te dagen’.

“Het uitgangspunt van dit informatieverslag is dat de burgers rechtstreeks zouden moeten meewerken aan de totstandkoming van de wet- en regelgeving. Wat Open Vld betreft zijn directe democratie en moderne vormen van inspraak een belangrijke aanvulling op de representatieve democratie.”, aldus Coenegrachts.

Net daarom stellen wij voor om wat betreft het opzetten van burgerassemblees tijdens deze zittingsperiode een pilootproject op te zetten rond een burgerparlement in de huidige Senaat.

Hierbij hebben we gekeken naar voorbeelden in binnen- en buitenland en wat onze fractie betreft heeft het Ierse voorbeeld veel merites. Daar werd in 2016 de Irish Citizens Assembly opgericht. Die directe betrokkenheid heeft ertoe bijgedragen dat moeilijke kwesties die het Ierse publieke leven jarenlang ondermijnden, werden opgelost. Denk maar aan het homohuwelijk in 2015 en de abortuskwestie in 2018.

Een tweede punt dat onze fractie naar voor schuift is het breder inzetten van de burgerbegrotingen.

Dit instrument is tot ieders tevredenheid reeds in voege is bij vele lokale overheden  zoals Gent en Antwerpen. In Mechelen en Kortrijk zijn ‘budgetgames’ geïntroduceerd en worden burgers actief betrokken bij de stadsvernieuwing. “Het verdient aanbeveling om dit ook op het bovenlokale niveau in te voeren.”. Wij hebben alvast die ambitie, aldus  Coenegrachts.

Een derde instrument dat heden reeds goed werkt op stedelijk niveau in Nederland is het recht voor de burgers om een amendement in te dienen, het burgeramendement.

Het parlement houdt de democratische bevoegdheid om een besluit te nemen en het voorstel van amendement al dan niet te stemmen, maar per voorstel hebben inwoners een serieuze kans om invloed uit te oefenen op thema’s die zij belangrijk vinden. Wij menen dat dit instrument een grote meerwaarde kan bieden binnen de huidige parlementaire werking en dit is een zeer tastbaar gegeven.

Een laatste punt dat onze fractie naar voor duwt samen met de collega’s is de ‘Right to Challenge’, letterlijk vertaald: ‘het recht om uit te dagen’, aldus Steven Coenegrachts.

Groepen burgers of andere samenwerkingsverbanden die ervan overtuigd zijn dat ze een waardevol alternatief kunnen bieden aan de overheid kunnen een voorstel indienen om bepaalde taken over te nemen. Het oorspronkelijk Britse idee staat in Nederland al twee jaar in de wet geschreven, maar ook Vlaanderen volgt sinds kort wat betreft de lokale besturen. De sterkte is dat je met dit initiatief burgers en organisaties de kans biedt om zelf met concrete antwoorden te komen op bepaalde vraagstukken. Hier kunnen overheden mee aan de slag om met burgercollectieven bepaalde taken door hen te laten invullen en uitvoeren.

De technologische vooruitgang heeft de wijze van organiseren, informeren en communiceren van elkeen grondig veranderd. Vandaag is het aan de overheid om een digitale brug te slaan en de kloof tussen politici en de burgers te verkleinen. “Met het burgeramendement, het recht om uit te dagen, de burgerbegroting en het opzetten van vormen van burgerassemblées kunnen we nu met zijn allen in de parlementen aan de slag.”, besluit Steven Coenegrachts.